üzəri

nəyin

I

сущ. поверхность. Suyun üzəri поверхность воды

II

послел. üzərilə по (указывает на поверхность, где что-л. совершается). Suyun üzərilə по воде, göyün üzərilə по небу; üzərində:

1. на:

1) употребляется при обозначении предмета, на поверхности (или на верхней, внешней стороне) которого протекает действие или находится, располагается кто -, что-л. Kağız üzərində yazmaq писать на бумаге, stolun üzərində на столе, xalçanın üzərində на ковре, mərmər üzərində şəkil рисунок на мраморе

2) употребляется при обозначении предметов, являющихся орудием действия, частью устройства чего-л., способом движения чего-л. Yaylar (resorlar) üzərində vaqon вагон на рессорах, polad dirəklər üzərində şəhər город на стальных сваях

2. над:

1) употребляется при обозначении лица, предмета, места, пространства и т.п., выше которых или поверх которых кто -, что-л. находится. Binanın üzərində над зданием, başı üzərində над головой, meşənin üzərində над лесом

2) употребляется при обозначении предмета, лица и т.п., на которые направлена какая-л. деятельность. Layihə üzərində çalışmaq (işləmək) работать над проектом, poema üzərində işləmək работать над поэмой, dissertasiya üzərində işləmək работать над диссертацией

◊ öz üzərində işləmək (çalışmaq) работать над собой; üzərində dayanmaq, əsaslanmaq делать упор на что; сделать акцент на чем; üzərində qara buludlar toplaşır тучи сгущаются (собираются) над кем, над чем; kağız üzərində qalmaq оставаться на бумаге (о чем-л. невыполненном, нерешенном и т.п.); üzərindən с (обозначает предмет, с поверхности которого удаляется что-л.). Stolun üzərindən (üstündən) qab-qacağı yığışdırmaq убрать посуду со стола; bütün səlahiyyətləri öz üzərindən atmaq сложить с себя все полномочия, məsuliyyəti öz üzərindən atmaq сложить с себя ответственность за что-л.; üzərinə на. Düşmən üzərinə hücuma keçmək напасть на врага, məsuliyyəti öz üzərinə götürmək брать, взять ответственность на себя